علی فروغی | خادم امیر المومنین؛ علیه السلام

کلام رسول الله «صلی الله علیه و آله»:

روایت اول:

(عبارت جستجو: انظر الی مصرعه)

ابن نمای حلی نقل نموده است:

وعن عبد الله ابن یحیى قال دخلنا مع علی ( ع ) إلى صفین فلما حاذى نینوا نادى صبرا أبا عبد الله فقال دخلت على رسول الله ( ص ) وعیناه تفیضان فقلت بابى أنت وأمی یا رسول الله ما لعینیک تفیضان أغضبک أحد قال لا بل کان عندی جبرئیل فأخبرنی ان الحسین یقتل بشاطئ الفرات فقال هل لک ان أشم من تربته قلت نعم فمد یده فاخذ قبضة من تراب وأعطانیها فلم أملک عینی ان فاضت واسم الأرض کربلاء فلما أتت علیه سنتان خرج النبی صلى الله علیه وآله مع سفر إلى سفر فوقف فی بعض الطریق واسترجع ودمعت عیناه فسئل عن ذلک فقال هذا جبرئیل یخبرنی عن ارض بشط الفرات یقال لها کربلاء یقتل فیها ولدی الحسین فقیل ومن یقتله قال رجل یقال له یزید وکأنی انظر إلى مصرعه ومدفنه.

پیامبر صلى الله علیه و آله عازم یکى از سفرهایش شد و در جایى از راه ایستاد و کلمه استرجاع (إنّا للّه و إنّا إلیه راجعون) بر زبان راند و چشمانش اشکبارت شد و چون علّت را پرسیدند، فرمود: این، جبرئیل است که از سرزمین کنار فرات به نام کربلا برایم خبر آورده که فرزندم حسین، پسر فاطمه، در آن جا کشته مى شود. گفته شد: اى پیامبر خدا! چه کسى او را مى کشد؟ فرمود: «مردى به نام یزید، که خدا به عمرش برکت ندهد! گویى جایگاه به خاک افتادن و به خاک سپردنش را و سرش را که به هدیه آورده اند، مى بینم

مثیر الأحزان - ابن نما الحلی (وفات : 645) - ناشر : المطبعة الحیدریة - النجف الأشرف - سال چاپ : 1369 - 1950 م - ص 8 - 9

روایت دوم:

(عبارت جستجو: انظر الی مصرعه / انظر الی منصرفه)

خوارزمی نقل نموده است:

13-و قال المسوّر بن مخرمة:... و لما أتت على الحسین من مولده سنتان کاملتان، خرج النبی فی سفر، فلما کان فی بعض الطریق وقف فاسترجع و دمعت عیناه، فسئل عن ذلک، فقال: «هذا جبرئیل، یخبرنی عن أرض-بشاطئ الفرات-یقال لها «کربلاء» یقتل فیها ولدی الحسین بن فاطمة» ، فقیل: من یقتله یا رسول اللّه؟ فقال: «رجل یقال له یزید لا بارک اللّه فی نفسه، و کأنی أنظر إلى منصرفه و مدفنه بها، و قد اهدی رأسه، و اللّه ما ینظر أحد إلى رأس ولدی الحسین فیفرح إلاّ خالف اللّه بین قلبه و لسانه».

پیامبر صلى الله علیه و آله عازم یکى از سفرهایش شد و در جایى از راه ایستاد و کلمه استرجاع (إنّا للّه و إنّا إلیه راجعون) بر زبان راند و چشمانش اشکبارت شد و چون علّت را پرسیدند، فرمود: این، جبرئیل است که از سرزمین کنار فرات به نام کربلا برایم خبر آورده که فرزندم حسین، پسر فاطمه، در آن جا کشته مى شود. گفته شد: اى پیامبر خدا! چه کسى او را مى کشد؟ فرمود: «مردى به نام یزید، که خدا به عمرش برکت ندهد! گویى جایگاه به خاک افتادن و به خاک سپردنش را و سرش را که به هدیه آورده اند، مى بینم...

مقتل الحسین علیه السلام، نویسنده : خوارزمی، جلد : 1،  صفحه : 238

مانند همین مطلب را نیز ابن اعثم نقل نموده است:

قال المسور بن مخرمة :... قال : فلما أتت على الحسین من مولده سنتان کاملتان خرج النبی صلى الله علیه وآله وسلم فی سفر له ، فلما کان فی بعض الطریق وقف فاسترجع ودمعت عیناه ، فسئل عن ذلک ، فقال : هذا جبریل یخبرنی عن أرض بشاطىء الفرات یقال لها کربلا ، یقتل بها ولدی الحسین ابن فاطمة ، فقیل : من یقتله یا رسول الله ؟ فقال : رجل یقال له یزید ، لا بارک الله له فی نفسه ! وکأنی أنظر إلى مصرعه ومدفنه بها ، وقد أهدی برأسه ، وو الله ما ینظر أحد إلى رأس ولدی الحسین فیفرع إلا خالف الله بین قلبه ولسانه .

الفتوح - أحمد بن أعثم الکوفی (وفات : 314) - ناشر : دار الأضواء للطباعة والنشر والتوزیع - ج 4 - ص  324 - 325

اللهوف فی قتلى الطفوف - السید ابن طاووس (وفات : 664) - ناشر : أنوار الهدى - قم - ایران - چاپ : الأولى  - سال چاپ : 1417 - ص 14

روایت سوم:

(عبارت جستجو: ابنی یقتله یزید)

فقال له علی رضی الله عنه : هیهات یا حارث ! سبقت کلمة الله ونفذ قضاؤه ، وقد أخبرنی حبیبی محمد صلى الله علیه وسلم أن ابنی یقتله یزید.

امام على علیه السلام به اعور همدانی فرمود: «نه، اى حارث! قانون خدا، پیشى گرفته و قضاى او، نافذ گشته و محبوبم محمّد صلى الله علیه و آله، به من خبر داده که یزید، پسرم را میکشد. خدا، عذابش را در آتش بیفزاید!

الفتوح - أحمد بن أعثم الکوفی (وفات : 314) - ناشر : دار الأضواء للطباعة والنشر والتوزیع - ج 2 - ص 554

کلام امام صادق «علیه السلام» :

(عبارت جستجو: قاتل الحسین بن علی)

شیخ کلینی نقل نموده است:

311 - ابْنُ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّه بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّه ع یَقُولُ ثَلَاثٌ هُنَّ فَخْرُ الْمُؤْمِنِ وزَیْنُه فِی الدُّنْیَا والآخِرَةِ الصَّلَاةُ فِی آخِرِ اللَّیْلِ ویَأْسُه مِمَّا فِی أَیْدِی النَّاسِ ووَلَایَتُه الإِمَامَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ وثَلَاثَةٌ هُمْ شِرَارُ الْخَلْقِ ابْتُلِیَ بِهِمْ خِیَارُ الْخَلْقِ - أَبُو سُفْیَانَ أَحَدُهُمْ قَاتَلَ رَسُولَ اللَّه ص وعَادَاه ومُعَاوِیَةُ قَاتَلَ عَلِیّاً ع وعَادَاه ویَزِیدُ بْنُ مُعَاوِیَةَ لَعَنَه اللَّه قَاتَلَ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع وعَادَاه حَتَّى قَتَلَه.

الکافی ، نویسنده : الشیخ الکلینی (وفات : 329)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة - تهران - ایران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : تابستان 1362 ش (8/ 234)

علامه مجلسی در مورد سند این روایت گفته است:

الحدیث الحادی عشر والثلاثمائة : حسن .

مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، نویسنده : العلامة المجلسی (وفات : 1111)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة، چاپ : الأولى، سال چاپ : 1411 - 1369 ش (26/ 178)

شیخ هادی نجفی در مورد سند این روایت گفته است:

الروایة صحیحة الإسناد .

موسوعة أحادیث أهل البیت علیهم السلام، نویسنده : الشیخ هادی النجفی، ناشر : دار إحیاء التراث العربی للطباعة والنشر والتوزیع - بیروت – لبنان، چاپ : الأولى، سال چاپ : 1423 – 2002 م (4/ 445)

نامه یزید به عامل خود در مدینه:

شیخ صدوق نقل نموده است:

239 / 1 - حدثنا الشیخ الجلیل الفاضل أبو جعفر محمد بن علی بن الحسین ابن موسى بن بابویه القمی ( رضی الله عنه ) ، قال : حدثنا محمد بن عمر البغدادی الحافظ ( رحمه الله ) ، قال : حدثنا أبو سعید الحسن بن عثمان بن زیاد التستری من کتابه ، قال : حدثنا إبراهیم بن عبید الله بن موسى بن یونس بن أبی إسحاق السبیعی قاضی بلخ ، قال : حدثتنی مریسة بنت موسى بن یونس بن أبی إسحاق وکانت عمتی ، قالت : حدثتنی صفیة بنت یونس بن أبی إسحاق الهمدانیة وکانت عمتی ، قالت : حدثتنی بهجة بنت الحارث بن عبد الله التغلبی ، عن خالها عبد الله بن منصور وکان رضیعا لبعض ولد زید بن علی ( علیه السلام ) ، قال : سألت جعفر بن محمد بن علی بن الحسین ( علیهم السلام ) ، فقلت : حدثنی عن مقتل ابن رسول الله ( صلى الله علیه وآله ) . فقال : حدثنی أبی ، عن أبیه ، قال :... فلما ورد الکتاب على یزید ( لعنه الله ) کتب الجواب إلى عتبة : أما بعد ، فإذا أتاک کتابی هذا فعجل علی بجوابه وبین لی فی کتابک کل من فی طاعتی ، أو خرج عنها ، ولیکن مع الجواب رأس الحسین بن علی . فبلغ ذلک الحسین ( علیه السلام ) ، فهم بالخروج من أرض الحجاز إلى أرض العراق ، فلما أقبل اللیل راح إلى مسجد النبی ( صلى الله علیه وآله ) لیودع القبر.

الأمالی - الشیخ الصدوق (وفات : 381) - ناشر : مرکز الطباعة والنشر فی مؤسسة البعثة - چاپ : الأولى - سال چاپ : 1417 - ص 215 - 216

یعقوبی از مورخین بزرگ اسلام آورده است:

فلما قدم دمشق کتب إلى الولید بن عتبة بن أبی سفیان، وهو عامل المدینة: إذا أتاک کتابی هذا، فأحضر الحسین بن علی، وعبد الله بن الزبیر، فخذهما بالبیعة لی، فإن امتنعا فاضرب أعناقهما، وابعث لی برؤوسهما...

هنگامی که یزید به دمشق آمد به ولید بن عتبة بن ابو سفیان، عاملش در مدینه، نامه نوشت: هنگامی که نامه ام به دستت رسید حسین بن علی «علیه السلام» و عبد الله بن زبیر را احضار کن و از آنها بیعت بگیر، اگر امتناع کردند گردنشان را بزن و سرشان را برای من بفرست.

تاریخ الیعقوبی، المؤلف: أحمد بن أبی یعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح الکاتب المعروف بالیعقوبی (المتوفى: 292هـ)، الناشر: دار الصادر (2/ 241)

ابن اعثم کوفی گفته است:

ذکر کتاب یزید بن معاویة إلى الولید بن عتبة من عبد الله یزید أمیر المؤمنین إلى الولید بن عتبة ، أما بعد ، فإذا ورد علیک کتابی هذا فخذ البیعة ثانیا على أهل المدینة بتوکید منک علیهم ، وذر عبد الله بن الزبیر فإنه لن یفوتنا ولن ینجو منا أبدا ما دام حیا ، ولیکن مع جوابک إلی رأس الحسین بن علی ، فإن فعلت ذلک فقد جعلت لک أعنة الخیل ولک عندی الجائزة والحظ الأوفر والنعمة واحدة والسلام .

الفتوح - أحمد بن أعثم الکوفی (وفات : 314) - ناشر : دار الأضواء للطباعة والنشر والتوزیع - ج 5 - ص  18

نامه یزید به عبید الله بن مرجانه:

یعقوبی گفته است:

وکتب إلیه: قد بلغنی أن أهل الکوفة قد کتبوا إلى الحسین فی القدوم علیهم، وأنه قد خرج من مکة متوجها نحوهم، وقد بلی به بلدک من بین البلدان، وأیامک من بین الأیام، فإن قتلته، وإلا رجعت إلى نسبک وإلى أبیک عبید، فاحذر أن یفوتک.

یزید به ابن زیاد نوشت: به من خبر رسیده است که کوفیان به حسین «علیه السلام» نامه نوشته اند تا به سوی آنها برود، و حسین «علیه السلام» از مکه به سوی آنها خارج شده است. و به تحقیق سرزمین تو از بین سرزمین های دیگر و روزگار تو از بین روزگار ها مبتلا به این مطلب شده است، اگر او را به قتل رساندی (که هیچ) والا به نسب خودت بازمیگردی...

تاریخ الیعقوبی، المؤلف: أحمد بن أبی یعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح الکاتب المعروف بالیعقوبی (المتوفى: 292هـ)، الناشر: دار الصادر (2/ 242)

کلام عبید الله بن مرجانه «لعنت الله علیه»:

(عبارت جستجو: قتلی الحسین)

ابن قتیبه دینوری نقل نموده است:

قال عبید: ما اصبت یا أخا بنى یشکر شیئا مما کنت مفکرا فیه، اما قتلى الحسین فانه خرج على امام وأمه مجتمعه، وکتب الى الامام یأمرنی بقتله، فان کان ذلک خطا کان لازما لیزید.

الأخبار الطوال، المؤلف: أبو حنیفة أحمد بن داود الدینوری (المتوفى: 282هـ)، الناشر: دار إحیاء الکتب العربی - عیسى البابی الحلبی وشرکاه / القاهرة، الطبعة: الأولى، 1960 م (ص: 284)

ابن اثیر جزری نقل نموده است:

قَالَ: أَمَّا قَتْلِی الْحُسَیْنَ فَإِنَّهُ أَشَارَ إِلَیَّ یَزِیدُ بِقَتْلِهِ أَوْ قَتْلِی فَاخْتَرْتُ قَتْلَهُ.

الکامل فی التاریخ، المؤلف: أبو الحسن علی بن أبی الکرم محمد بن محمد بن عبد الکریم بن عبد الواحد الشیبانی الجزری، عز الدین ابن الأثیر (المتوفى: 630هـ)، الناشر: دار الکتاب العربی، بیروت – لبنان، الطبعة: الأولى، 1417هـ / 1997م (3/ 234)

کلام معاویة بن یزید:

(عبارت جستجو: وقد قتل عترة)

ابن حجر مکی و دیگران به صورت مسلم نقل نموده اند:

وَمن صَلَاحه الظَّاهِر أَنه لما ولی الْعَهْد صعد الْمِنْبَر فَقَالَ إِن هَذِه الْخلَافَة حَبل الله وَإِن جدی مُعَاوِیَة نَازع الْأَمر أَهله وَمن هُوَ أَحَق بِهِ مِنْهُ عَلیّ بن أبی طَالب وَرکب بکم مَا تعلمُونَ حَتَّى أَتَتْهُ منیته فَصَارَ فِی قَبره رهینا بذنوبه ثمَّ قلد أبی الْأَمر وَکَانَ غیر أهل لَهُ وَنَازع ابْن بنت رَسُول الله صلى الله عَلَیْهِ وَسلم فقصف عمره وانبتر عقبه وَصَارَ فِی قَبره رهیبا بذنوبه ثمَّ بَکَى وَقَالَ إِن من أعظم الْأُمُور علینا علمنَا بِسوء مصرعه وبئیس منقلبه وَقد قتل عترة رَسُول الله صلى الله عَلَیْهِ وَسلم وأباح الْحرم وَخرب الْکَعْبَة وَلم أذق حلاوة الْخلَافَة فَلَا أتقلد مرارتها...

الصواعق المحرقة على أهل الرفض والضلال والزندقة، المؤلف: أحمد بن محمد بن علی بن حجر الهیتمی السعدی الأنصاری، شهاب الدین شیخ الإسلام، أبو العباس (المتوفى: 974هـ)، الناشر: مؤسسة الرسالة – لبنان، الطبعة: الأولى، 1417هـ - 1997م (2/ 641)

مورد اللطافة فی من ولی السلطنة والخلافة، المؤلف: یوسف بن تغری بردی بن عبد الله الظاهری الحنفی، أبو المحاسن، جمال الدین (المتوفى: 874هـ)، الناشر: دار الکتب المصریة - القاهرة (1/ 70)

کنز الدرر وجامع الغرر، المؤلف: أبو بکر بن عبد الله بن أیبک الدواداری، الناشر: عیسى البابی الحلبی، 1415 هـ - 1994 م. (4/ 125)

الإشاعة لأشراط الساعة، المؤلف: محمد بن رسول البرزنجی الحسینی (1040 هـ - 1103 هـ)، الناشر: دار المنهاج للنشر والتوزیع، جدة - المملکة العربیة السعودیة، الطبعة: الثالثة، 1426 هـ - 2005 م (ص: 71)

کلام ابن عباس:

(عبارت جستجو: ان الملحد ابن الزبیر)

در کتب اهل سنت آمده است که عبد الله بن زبیر از جناب ابن عباس درخواست که که با او بیعت کند، ولی ایشان امتناع کردند، وقتی این خبر به یزید بن معاویه «لعنت الله علیه» رسید نامه ای  به جناب ابن عباس نوشت و از او به خاطر این کارش تشکر نمود، یزید گمان میکرد که ابن عباس این کار را به خاطر او و بیعت با او انجام داده است! جناب ابن عباس هم در نامه ای به یزید «لعنت الله علیه»  فهماند که این گمان تو توهمی بیش نیست! و اشاره نمود که علت این کار من با تو به خاطر کشتن امام حسین «علیه السلام» توسط توست!

ابن اثیر جزری گفته است:

وَقَالَ شَفِیقُ بْنُ سَلَمَةَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَیْنُ ثَارَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الزُّبَیْرِ فَدَعَا ابْنَ عَبَّاسٍ إِلَى بَیْعَتِهِ، فَامْتَنَعَ وَظَنَّ یَزِیدُ أَنَّ امْتِنَاعَهُ تَمَسُّکٌ مِنْهُ بِبَیْعَتِهِ، فَکَتَبَ إِلَیْهِ:... فَکَتَبَ إِلَیْهِ ابْنُ عَبَّاسٍ:... کَیْفَ وَقَدْ قَتَلْتَ حُسَیْنًا وَفِتْیَانَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ مَصَابِیحَ الْهُدَى وَنُجُومَ الْأَعْلَامِ غَادَرَتْهُمْ خُیُولُکَ بِأَمْرِکَ فِی صَعِیدٍ وَاحِدٍ مُرَمَّلِینَ بِالدِّمَاءِ، مَسْلُوبِینَ بِالْعَرَاءِ، (مَقْتُولِینَ بِالظِّمَاءِ، لَا مُکَفَّنِینَ وَلَا مُوَسَّدِینَ) ، تَسْفِی عَلَیْهِمُ الرِّیَاحُ، وَیَنْشَى بِهِمْ عَرْجُ الْبِطَاحِ...

الکامل فی التاریخ، المؤلف: أبو الحسن علی بن أبی الکرم محمد بن محمد بن عبد الکریم بن عبد الواحد الشیبانی الجزری، عز الدین ابن الأثیر (المتوفى: 630هـ)، الناشر: دار الکتاب العربی، بیروت – لبنان، الطبعة: الأولى، 1417هـ / 1997م (3/ 224 و 225)

یعقوبی نیز که از مورخین نامدار است این مطلب را نقل کرده و گفته است:

وأنت قتلت الحسین بن علی... لا تحسبنی، لا أبا لک، نسیت قتلک حسینا وفتیان بنی عبد المطلب.

تاریخ الیعقوبی، المؤلف: أحمد بن أبی یعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح الکاتب المعروف بالیعقوبی (المتوفى: 292هـ)، الناشر: دار الصادر (2/  248)

همچنین ابو سعد خرکوشی گفته است:

2352- ولما قتل الحسین بن علی رضی الله عنه کتب ابن عباس رضی الله عنه إلى یزید بن معاویة: وإنی لأرجو أن لا یمهلک الله بعد قتلک عترة نبیه صلى الله علیه وسلم إلا قلیلا حتى یأخذک الله أخذا ألیما وخرجک من الدنیا مذموما أثیما، فعش لا أبا لک ما استطعت، فکان قتل الحسین سبب زوال دولتهم.

شرف المصطفى، المؤلف: عبد الملک بن محمد بن إبراهیم النیسابوری الخرکوشی، أبو سعد (المتوفى: 407هـ)، الناشر: دار البشائر الإسلامیة – مکة، الطبعة: الأولى - 1424 هـ (5/ 387)

فسوی با سند خود نقل نموده است:

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ بْنُ الضَّحَّاکِ قَالَ: حَدَّثَنَا عِیسَى بْنُ یُونُسَ عَنِ الْأَعْمَشِ عَنْ شَقِیقِ بْنِ سَلَمَةَ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ثَارَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الزُّبَیْرِ، فَدَعَا ابْنَ عَبَّاسٍ إِلَى بَیْعَتِهِ، فَامْتَنَعَ ابْنُ عَبَّاسٍ، وَظَنَّ یَزِیدُ بْنُ مُعَاوِیَةَ أَنَّ امْتِنَاعَ ابْنِ عَبَّاسٍ تَمَسُّکًا مِنْهُ بِبَیْعَتِهِ، فَکَتَبَ إِلَیْهِ:... فَکَتَبَ إِلَیْهِ ابْنُ عَبَّاسٍ:... إِنَّکَ تَسْأَلُنِی نُصْرَتَکَ وَتَحُثُّنِی عَلَى وُدِّکَ وَقَدْ قَتَلْتَ حُسَیْنًا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ وَفِتْیَانَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ...

المعرفة والتاریخ، المؤلف: یعقوب بن سفیان بن جوان الفارسی الفسوی، أبو یوسف (المتوفى: 277هـ)، الناشر: مؤسسة الرسالة، بیروت، الطبعة: الثانیة، 1401 هـ- 1981 م (1/ 531)

بلاذری با سند خود نقل نموده است:

قَالَ هشام ابن الکلبی فحدثنی عوانة قَالَ:... تسألنی نصرک وتحذونی على ودک وقد قتلت حسینًا... أتحسبنی لا أبا لک نسیت قتلک حسینًا وفتیان بنی عبد المطلب.

تو از من درخواست کرده ای تو را یاری کنم و بر دوستی ات  در حالی که تو حسین علیه السلام را کشتی... ای بی پدر آیا گمان کرده ای که کشتار حسین بن علی وجوانان عبد المطلب توسط تو را فراموش کرده ام؟!

أنساب الأشراف للبلاذری، المؤلف: أحمد بن یحیى بن جابر بن داود البَلَاذُری (المتوفى: 279هـ)، الناشر: دار الفکر – بیروت، الطبعة: الأولى، 1417 هـ - 1996 م (5/ 305 و 306)

ابو القاسم طبرانی با سند دیگری نقل نموده است:

10590 - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَمْدَانَ بْنِ مُوسَى الْخَلَّالُ التُّسْتَرِیُّ، ثنا عَلِیُّ بْنُ حَرْبٍ الْجُنْدِیسَابُورِیُّ، ثنا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ دَاحَةَ، ثنا أَبُو خِدَاشٍ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ طَلْحَةَ بْنِ یَزِیدَ، عَنْ عَمْرِو بْنِ الْأَهْتَمِ التَّمِیمِیِّ، ثنا أَبَانُ بْنُ الْوَلِیدِ قَالَ:... فَکَتَبَ ابْنُ عَبَّاسٍ إِلَیْهِ:... لَا أَبَا لَکَ أَتُرَانِی أَنْسَى قَتْلَکَ حُسَیْنًا وَفِتْیانَ بَنِی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ...

المعجم الکبیر للطبرانی، المؤلف: سلیمان بن أحمد بن أیوب بن مطیر اللخمی الشامی، أبو القاسم الطبرانی (المتوفى: 360هـ)، دار النشر: مکتبة ابن تیمیة – القاهرة، الطبعة: الثانیة (10/ 241 و 242)

در تاریخ دولت عباسی با سند دیگری نقل شده است:

جعفر بن عبد الله بن العباس العلویّ عن أبیه عن الحارث بن کعب عن مجاهد، قال:... کیف تسألنی نصرتک، وتحدونی على ودّک، وقد قتلت حسینا علیه السلام، بفیک الکثکث ولک الأثلب إذ تمنیک نفسک، العازب رأیک، وإنک لأنت الملعّن المثبور. أتحسبنی لا أبا لک نسیت قتلک حسینا علیه السلام.

أخبار الدولة العباسیة، المؤلف: مؤلف أخبار الدولة العباسیة - مجهول (المتوفى: ق 3هـ)، الناشر: دار الطلیعة، بیروت (ص: 85 و 86)

ابن عساکر نیز این مطلب را با سند دیگری نقل نموده است:

حدثنی أبو بکر یحیى بن إبراهیم بن أحمد السلماسی أنا الأدیب أبو الوفاء خلیل بن شعبان بن إبراهیم أنا جدی عبد الله بن شادی أنا أبو سعید محمود بن عمر المراغی الخطیب نا القاضی أبو سالم سعد بن نبهان بن سعید بن عبد الرحیم بن نبهان نا أبی القاضی عبد الرحیم بن نبهان نا أبی نبهان بن عماد نا سعید بن عثمان الرازی نا هشام بن عمار نا الضحاک بن عقبة المدنی قاضی أذرعات حدثنی رجل من أهل المدینة أن یزید بن معاویة کتب إلى عبد الله بن عباس أما بعد فقد بلغنی أن الملحد ابن الزبیر دعاک إلى نفسه وعرض علیک الدخول فی أمره وذکر الحدیث بطوله وجواب ابن عباس إیاه کذا.

تاریخ دمشق لابن عساکر، المؤلف: أبو القاسم علی بن الحسن بن هبة الله المعروف بابن عساکر (المتوفى: 571هـ)، الناشر: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، عام النشر: 1415 هـ - 1995 م (24/ 274)

کلام صالح بن علی بن عبد الله بن عباس:

صالح بن علی بن عبد الله بن عباس یکی از نوادگان ابن ابن عباس بعد از آنکه یکی از خلفای اموی را کشت اهل بیت مروان از او درخواست عفو کردند او رد کرد و علت این کار را بیان کرد و در یکی از جملاتش اشاره به این مطلب کرد که یزید امام حسین «علیه السلام» را به شهادت رساند!

(عبارت جستجو: الم یقتل یزید بن معاویة)

ابن اثیر جزری، مسعودی و نویری نقل نموده اند:

أَلَمْ یَقْتُلْ یَزِیدُ بْنُ مُعَاوِیَةَ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ وَأَهْلَ بَیْتِهِ؟

الکامل فی التاریخ، المؤلف: أبو الحسن علی بن أبی الکرم محمد بن محمد بن عبد الکریم بن عبد الواحد الشیبانی الجزری، عز الدین ابن الأثیر (المتوفى: 630هـ)، الناشر: دار الکتاب العربی، بیروت – لبنان، الطبعة: الأولى، 1417هـ / 1997م (5/ 21)

مروج الذهب ومعادن الجوهر، المؤلف: أبو الحسن على بن الحسین بن على المسعودی (المتوفى: 346 هـ)، الناشر: دار الهجرة – قم، تاریخ النشر: 1409 هـ (3/ 247)

نهایة الأرب فی فنون الأدب، المؤلف: أحمد بن عبد الوهاب بن محمد بن عبد الدائم القرشی التیمی البکری، شهاب الدین النویری (المتوفى: 733هـ)، الناشر: دار الکتب والوثائق القومیة، القاهرة، الطبعة: الأولى، 1423 هـ (22/ 49)

کلام کلبی، ابو مخنف و غیر این دو:

بلاذری نقل نموده است:

765- وأما یزید بْن مُعَاوِیَة فکان یکنى أبا خالد، حَدَّثَنِی الْعَمْرِیّ عَن الْهَیْثَم بْن عدی عَنِ ابن عیاش وعوانة وعن هشام ابن الکلبی عَنْ أبیه وأبی مخنف وغیرهما قالوا:

کان یزید بْن مُعَاوِیَة أول من أظهر شرب الشراب والاستهتار بالغناء والصید واتخاذ القیان والغلمان والتفکه بما یضحک منه المترفون من القرود والمعاقرة بالکلاب والدیکة ثم جرى على یده قتل الحسین وقتل أهل الحرة ورمی البیت وإحراقه...

یزید بن معاویه که کنیه اش ابوخالد بود. عَمرِی از هیثم بن عدی از ابن عیاش و عوانة و از هشام ابن کلبی از پدرش و ابو مخنف و غیر این دو، می گویند: یزید بن معاویه اولین کسی بود که شرب خمر را علنی کرد. او دلباخته غنا و طرب و شکار و همدمی با دختران و پسران آوازه خوان بود. عیاشی و سرگرمیِ دیگرش، میمون بازی و جنگ اندازی سگها و خروسها بود سپس به دست او قتل حسین بن علی و قتل اهل حرّة و سنگ باران کعبه و آتش زدن آن صورت گرفت ...

أنساب الأشراف للبلاذری، المؤلف: أحمد بن یحیى بن جابر بن داود البَلَاذُری (المتوفى: 279هـ)، الناشر: دار الفکر – بیروت، الطبعة: الأولى، 1417 هـ - 1996 م (5/ 286)

کلام ابن جوزی:

سبط بن جوزی از جد خود نقل نموده است:

قلت: و لما لعنه جدی أبو الفرج على المنبر ببغداد بحضرة الإمام الناصر و اکابر العلماء قام جماعة من الجفاة من مجلسه فذهبوا فقال جدی (ألا بعدا لمدین کما بعدت ثمود).

و حکى لی بعض اشیاخنا عن ذلک الیوم: ان جماعة سألوا جدی عن یزید فقال ما تقولون فی رجل ولّی ثلاث سنین فی السنة الأولى قتل الحسین فی الثانیة أخاف المدینة و اباحها و فی الثالثة رمى الکعبة بالمجانیق و هدمها، فقالوا نلعن فقال فالعنوه.

الرد علی المتعصب العنید المانع من ذم الیزید، المؤلف: جمال الدین أبو الفرج عبد الرحمن بن علی بن محمد الجوزی (المتوفى: 597هـ)، الناشر: دار الکتب العلمیة، بیروت (ص:11)

کلام شمس الدین ذهبی:

شمس الدین ذهبی اعتراف نموده است:

قلت: ولما فَعَلَ یَزِیدُ بِأَهْلِ الْمَدِینَةِ مَا فَعَلَ، وَقَتَلَ الْحُسَیْنَ وَإِخْوَتَهُ وَآلُهُ، وَشَرِبَ یَزِیدُ الْخَمْرَ، وَارْتَکَبَ أَشْیَاءَ مُنْکَرَةً، بَغِضَهُ النَّاسُ، وَخَرَجَ عَلَیْهِ غَیْرُ وَاحِدٍ، وَلَمْ یُبَارِکِ اللَّهُ فِی عُمْرِهِ.

تاریخ الإسلام، المؤلف: شمس الدین أبو عبد الله محمد بن أحمد بن عثمان بن قَایْماز الذهبی (المتوفى: 748هـ)، الناشر: دار الغرب الإسلامی، الطبعة: الأولى، 2003 م (2/ 591)

کلام ابو المحاسن حنفی:

ابوالمحاسن حنفی در کتاب خود گفته است:

فانتدب لقتاله بأمر یزید ابن مرجانة (أعنی عبید الله بن زیاد).

پس ابن مرجانه «یعنی عبید الله بن زیاد» عهده دار جنگیدن با حسین «علیه السلام» شد به دستور یزید.

النجوم الزاهرة فى ملوک مصر والقاهرة، المؤلف: یوسف بن تغری بردی بن عبد الله الظاهری الحنفی، أبو المحاسن، جمال الدین (المتوفى: 874هـ)، الناشر: وزارة الثقافة والإرشاد القومی، دار الکتب، مصر (1/ 155)

کلام جلال الدین سیوطی:

حافظ جلال الدین سیوطی گفته است:

فکتب یزید إلى والیه بالعراق عبید الله بن زیاد بقتاله.

پس یزید به عبید الله بن زیاد والی خود در عراق، نامه نوشت و به او دستور داد با حسین «علیه السلام» بجنگد.

تاریخ الخلفاء، المؤلف: عبد الرحمن بن أبی بکر، جلال الدین السیوطی (المتوفى: 911هـ)، الناشر: مکتبة نزار مصطفى الباز، الطبعة: الطبعة الأولى: 1425هـ-2004م (ص: 157)

کلام محمد بن عبد الله معروف به کبریت:

محمد بن عبد الله هم بر اساس گفتار حافظ جلال الدین سیوطی گفته است:

وکان الأمیر على إخراج الخیل لقتاله عبید الله بن زیاد بأمر یزید، کما حکاه السیوطی فی التاریخ.

و عبید الله بن زیاد فرمانده بود برای ارسال لشکر به جنگ با حسین «علیه السلام» به دستور یزید، همانطور که سیوطی در کتاب تاریخش ذکر نموده است.

رحلة الشتاء والصیف، المؤلف: محمد بن عبد الله بن محمد، من أحفاد شرف الدین بن یحیى الحمزی الحسینی المولوی المعروف بـ کِبْرِیت (المتوفى: 1070هـ)، الناشر: المکتب الإسلامی للطباعة والنشر، بیروت، الطبعة: الثانیة، 1385 هـ  (ص: 79)

کلام احمد بن یوسف قرمانی:

احمد بن یوسف قرمانی گفته است:

وبلغ الخبر إلى یزید فولى العراق عبید الله بن زیاد وأمره بقتال الحسین.

این خبر(خروج سید الشهدا «علیه السلام») به یزید رسید پس عبید الله بن زیاد را والی کوفه نمود و به او دستور داد که با حسین «علیه السلام» بجنگد.

أخبار الدول وآثار الأول فی التاریخ، المؤلف: أحمد بن یوسف القرمانی (المتوفى: 1019هـ)، الناشر: عالم الکتب (1/ 353)

کلام ابن طقطقی:

ابن طقطقی گفته است:

ففی السنة الأولى قتل الحسین بن علیّ علیهما السلام، وفی السنة الثانیة نهب المدینة وأباحها ثلاثة أیّام وفی السنة الثالثة غزا الکعبة.

الفخری فی الآداب السلطانیة والدول الإسلامیة، المؤلف: محمد بن علی بن طباطبا المعروف بابن الطقطقی (المتوفى: 709هـ)، الناشر: دار القلم العربی، بیروت، الطبعة: الأولى، 1418 هـ - 1997 م (ص: 116)

کلام دکتر علی جمعه:

دکتر علی جمعه گفته است:

أن شیعة سیدنا علی رضی الله عنه بقیت ببقاء نسله الشریف، واستمر معاداة الحکام من بنی أمیة لأهل بیت سیدنا رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم، حتى قتل یزید بن معاویة السید الأکرم الحسین علیه السلام.

https://www.draligomaa.com/index.php/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AA%D8%A7%D9%88%D9%89/%D8%B9%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%AF/item/1983

کلام محمد العربی ابن التبانی:

محمد العربی اعتراف نموده است:

فیزید کان مصمما علی قتل الحسین اذا لم یبایعه فهو رضی الله عنه مضطرفی دفاعه عن نفسه.

تحذیر العبقری من محاضرات الخضری، او، افادة الاخیار ببراءت الابرار، المؤلف: محمد العربی ابن التبانی ، الناشر: دار الکتب العلمیة، بیروت، الطبعة: الأولى، 1374 هـ - 1955 م (2/ 231)

کلام شبراوی:

شبراوی اعتراف نموده است:

و لا شک عاقل أنّ یزید بن معاویة هو القاتل للحسین رضى اللّه عنه؛ لأنّه الّذی ندب عبید اللّه بن زیاد لقتل الحسین.

هیچ عاقلی شک نمیکند که یزید بن معاویه قاتل امام حسین (ع) بوده است؛ چون آن کسیکه عبیدالله بن زیاد را وادار کرد که امام حسین را بکشد، یزید بن معاویه بوده است.

الإتحاف بحب الأشراف، نویسنده : الشبراوی، جمال الدین، جلد : 1، صفحه : 174