بدعت تراویح: بررسی جواز نماز تراویح در کتب شیعه
دسته اول: اضافه خواندن نماز در ماه مبارک
شیخ طوسی «رضوان الله تعالی علیه» سه روایت نقل نموده است:
1789 - 2 علی بن الحسن بن فضال عن محمد بن خالد عن سیف بن عمیرة عن إسحاق ابن عمار عن جابر بن عبد الله قال : إن أبا عبد الله ( ع ) قال : له ان أصحابنا هؤلاء أبوا أن یزیدوا فی صلاتهم فی شهر رمضان وقد زاد رسول الله صلى الله علیه وآله فی صلاته فی شهر رمضان .
الاستبصار، نویسنده : الشیخ الطوسی (وفات : 460)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة - طهران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : 1363 ش (1/ 460)
تهذیب الأحکام، نویسنده : الشیخ الطوسی (وفات : 460)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة – طهران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : 1365 ش (3/ 60 و 61)
1790 - 3 - عنه عن محمد بن علی عن علی بن النعمان عن منصور بن حازم عن أبی بصیر أنه سأل أبا عبد الله ( ع ) أیزید الرجل فی الصلاة فی شهر رمضان قال : نعم ان رسول الله صلى الله علیه وآله قد زاد فی رمضان فی الصلاة .
الاستبصار، نویسنده : الشیخ الطوسی (وفات : 460)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة - طهران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : 1363 ش (1/ 460 و 461)
تهذیب الأحکام، نویسنده : الشیخ الطوسی (وفات : 460)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة – طهران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : 1365 ش (3/ 60)
1793 - علی بن حاتم عن حمید بن زیاد قال : حدثنا عبید الله بن أحمد النهیکی عن علی بن الحسن عن محمد بن زیاد عن أبی خدیجة عن أبی عبد الله ( ع ) قال : کان رسول الله صلى الله علیه وآله إذا دخل شهر رمضان زاد فی الصلاة فأنا أزید فزیدوا .
امام صادق «علیه السلام» فرموده است: وقتی ماه رمضان فرا می رسید، رسول خدا «صلی الله علیه وآله» علاوه بر نمازهای معمول شبانه روز، نماز بیشتر به جا می آورد و من هم نماز بسیار می خوانم؛ پس شما هم نماز بسیار بخوانید.
الاستبصار، نویسنده : الشیخ الطوسی (وفات : 460)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة - طهران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : 1363 ش (1/ 461)
تهذیب الأحکام، نویسنده : الشیخ الطوسی (وفات : 460)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة – طهران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : 1365 ش (3/ 60)
نقد و بررسی:
در کجای این روایت آمده است که این نماز به صورت جماعت خوانده میشد؟! این روایت فقط بیان میکند که رسول خدا «صلی الله علیه و آله» و امام صادق «علیه السلام» در ماه مبارک رمضان نماز مستحبی زیادی میخواندند؛ ما نیز منکر این مطلب نبوده و محل نزاع هم در این مورد نیست، محل بحث در جماعت خواندن این نماز است.
دسته دوم: جماعت خواندن نماز تراویح
شیخ طوسی«رضوان الله تعالی علیه» نقل نموده است:
1795 - 8 علی بن الحسن بن فضال عن إسماعیل بن مهران عن الحسین بن الحسن المروزی عن یونس بن عبد الرحمن عن محمد بن یحیى قال : کنت عند أبی عبد الله علیه السلام فسئل هل یزاد فی شهر رمضان فی صلاة النوافل ؟ فقال : نعم قد کان رسول الله صلى الله علیه وآله یصلى بعد العتمة فی مصلاه فیکبر وکان الناس یجتمعون خلفه لیصلوا بصلاته ، فإذا کبروا خلفه ترکهم فدخل منزله فإذا تفرق الناس عاد إلى مصلاه فصلى کما کان یصلی ، فإذا کبر الناس خلفه ترکهم ودخل وکان ذلک یصنع مرارا .
الاستبصار، نویسنده : الشیخ الطوسی (وفات : 460)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة - طهران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : 1363 ش (1/ 461 و 462)
تهذیب الأحکام، نویسنده : الشیخ الطوسی (وفات : 460)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة – طهران، چاپ : الرابعة، سال چاپ : 1365 ش (3/ 60)
شیخ کلینی نقل نموده است:
2 - عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى بْنِ عُبَیْدٍ عَنْ یُونُسَ عَنْ أَبِی الْعَبَّاسِ الْبَقْبَاقِ وعُبَیْدِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّه ع قَالَ کَانَ رَسُولُ اللَّه ص یَزِیدُ فِی صَلَاتِه فِی شَهْرِ رَمَضَانَ إِذَا صَلَّى الْعَتَمَةَ صَلَّى بَعْدَهَا فَیَقُومُ النَّاسُ خَلْفَه فَیَدْخُلُ ویَدَعُهُمْ ثُمَّ یَخْرُجُ أَیْضاً فَیَجِیؤُونَ ویَقُومُونَ خَلْفَه فَیَدَعُهُمْ ویَدْخُلُ مِرَاراً قَالَ وقَالَ لَا تُصَلِّ بَعْدَ الْعَتَمَةِ فِی غَیْرِ شَهْرِ رَمَضَانَ.
الکافی، نویسنده : الشیخ الکلینی (وفات : 329)، ناشر : دار الکتب الإسلامیة - تهران - ایران، چاپ : الثالثة، سال چاپ : بهار 1367 ش (4/ 154)
نقد و بررسی:
در این روایات آمده است که مردم بدون اجازه پشت رسول خدا «صلی الله علیه و آله» به ایشان اقتدا میکردند و رسول الله بعد از متوجه شدن اقتدا نمودن آنها به ایشان نماز را ترک کرده و به داخل منزل خویش میرفتند! و مضافا در روایات نهی از نماز تراویح گذشت که رسول الله بعد از این کار مسلمین آنها را جمع نموده و آنها را آگاه نمود که این کار بدعت است. یعنی روایات مورد استناد وهابیت مجمل است (گرچه همین روایات مجمل هم ادعای وهابیت را ثابت نمیکند و بلکه بر عکس کاملا مخالف ادعای آنها است) و روایات مذکور در قسمت نهی از نماز تراویح کامل میباشد.